Foto archief WCS - De inspiratie die Joop Zoetemelk bracht met zijn Tourzege in 1980 was de basis van de Feanster Profronde - In 1984 wint Joop in Surhuisterveen.
Door Theo Sikkema
De Profronde van Surhuisterveen is sinds 1982 een vaste waarde op de Nederlandse wielerkalender. Wat begon als een lokale wielerwedstrijd, is uitgegroeid tot een internationaal criterium dat jaarlijks duizenden toeschouwers trekt en waar grote namen uit de Tour de France graag aan deelnemen.
De aanwezigheid van Tourwinnaar Tadej Pogačar vorig jaar staat bij menigeen nog op het netvlies en roept warme herinneringen op. Dit jaar is alweer de 43ste editie, waarmee aangetoond wordt dat het evenement springlevend is en diep verankerd is in de Friese sportcultuur. De laatste jaren staat de Profronde op de eerste dinsdag na de Tour de France op het programma. Daardoor lukt het vaak om wielertoppers voor Nederland exclusief in Surhuisterveen aan het werk te zien.
De oorsprong van de Profronde ligt in de inspiratie die Joop Zoetemelk bracht na zijn Tourzege in 1980. Wielrennen kreeg een enorme boost en in 1982 werd in Surhuisterveen voor het eerst een profcriterium georganiseerd. Met Jan Raas, een van de beste Nederlandse wielrenners van zijn generatie, als eerste winnaar. Twee jaar later wist Zoetemelk zelf de overwinning te pakken. Daarmee was de toon gezet: de Profronde werd een traditie en het zette Surhuisterveen als wielerdorp op de kaart.
Foto archief WCS - Jan Raas won in 1982 de 1e Profronde van Surhuisterveen
In de beginjaren stonden vooral Nederlandse wielerhelden op het podium. Namen als Gerrit Solleveld, Jelle Nijdam, Theo Smit en Eddy Schurer kleurden de erelijst. In 1990 was de Belgische wereldkampioen Claude Criquielion de eerste buitenlandse winnaar. Daarmee begon de Profronde een internationale uitstraling te krijgen, die in de jaren negentig verder zou groeien. Bekende Nederlandse renners als Adrie van der Poel (1993) en Erik Dekker zelfs twee keer (1994 en 2001) wisten in deze periode de Profronde op hun naam te schrijven.
In de jaren daarna kwamen steeds meer internationale toppers naar Surhuisterveen. Zo staan onder meer tourwinnaar wijlen Marco Pantani (1998), de legendarische klimmer uit Italië, Santiago Botero (2002) uit Colombia en de Italiaan Ivan Basso (2004) als winnaars op de erelijst. De wedstrijd ontpopte zich tot een geliefd criterium voor Tourrenners die hun succes in Nederland wilden vieren, dichtbij het publiek. In 2005 was de lokale favoriet Pieter Weening als winnaar op De Kolk.
Vanaf de jaren 2000 ontwikkelde de Profronde zich tot meer dan alleen een sportwedstrijd. Het evenement werd een sociaal en economisch hoogtepunt voor Surhuisterveen en de regio. De organisatie bouwde het uit tot een groots wielerfeest met een dagvullend programma, inclusief een braderie, muziekoptredens en een VIP-paviljoen waar bedrijven elkaar ontmoetten. Sponsoren, toeristen en wielerfans weten het Friese dorp jaarlijks massaal te vinden, wat de lokale economie een flinke impuls geeft.
Al jaren is het de kick van het bestuur om een truiwinnaar uit de Tour aan de start te hebben. De tourwinnaar in de gele trui binnenhalen in Surhuisterveen is het hoogste doel. Dat lukte vorig jaar met de aanwezigheid van Tadej Pogačar. Eerdere Tourwinnaars in Surhuisterveen en winnaars van de Profronde waren Geraint Thomas (2018), Chris Froome (2016), Cadel Evans (2011), Alberto Contador (2007 en 2009). Grote namen bleven komen. Zo won Giro-winnaar Tom Dumoulin de Profronde in 2017 in de roze trui en zegevierde Mathieu van der Poel in 2022. En niet te vergeten Peter Sagan. De Slowaak veroverde Surhuisterveen als winnaar van de groene puntentrui in de Tour. Vriend van Surhuisterveen Bauke Mollema is tijdens zijn inmiddels lange loopbaan ook vrijwel ieder jaar van de partij. In 2013 was de Gouden Fiets voor de Groninger. De corona-editie was op 2 oktober 2021 een prooi voor Fabio Jakobsen.
Inmiddels is de 43ste editie aanstaande. Wat begon als een lokaal eerbetoon aan een Tourwinnaar, is uitgegroeid tot een toonaangevend wielerspektakel dat Surhuisterveen nationaal en internationaal op de kaart heeft gezet. De Profronde blijft een feest van sportieve klasse, regionale trots en gemeenschapszin, en is klaar voor een mooie toekomst.
Foto Martin de Jong - Pogačar tekent present voor de Profronde 2024.
